Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ), sismik izolatör konusunda Türkiye’nin en uzman kurumu. Öyle ki Türkiye’deki tek Sismik İzolatör Test Merkezi ESTÜ bünyesinde bulunuyor.

*

10 ili derinden etkileyen deprem felaketiyle birlikte bina güvenliği, müteahhitlik hizmetleri, mühendislik ve yapı denetim firmalarının işleyişleri, kamu kurumlarının sorumluluğu tekrar gündeme geldi.

Bina güvenliği konusunda özellikle ülkemizde yeni yeni uygulanan ancak Japonya’da yaygın olan sismik izolatör sistemi konusu masaya yatırılmaya başlandı.

Yazımın başında vurguladığım gibi, bu konuda en uzman kurum ESTÜ!

*

PHOTO-2023-02-20-15-22-48

Bu noktada, ESTÜ Sismik İzolatör Test Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Gökhan Özdemir HaberTürk yayınına katılarak sismik izolatör sistemi uygulaması konusunda önemli bilgiler verdi.

*

Prof. Dr. Özdemir’in aktardıklarına geçmeden önce sismik izolatör sisteminin ne anlama geldiğini ifade etmek faydalı olacak.

Bu sistemle, zemin ile yapının tabanı arasına esnek enerji sönümleyici elemanlar yerleştirerek zeminden yapıya aktarılan deprem kuvvetlerinin azaltılması amaçlanıyor.

*

Şimdi, ESTÜ Sismik İzolatör Test Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Gökhan Özdemir’in aktarımlarının özetini paylaşıyorum.

Diyor ki Prof. Dr. Özdemir:

İZOLATÖRLER SAYESİNDE KORUMA

◾  İzolatör dediğimiz malzeme üst yapıya kıyasla daha elastik bir özellik taşıyor. Bu titreşimi, eğer siz binaya aktarmadan bertaraf edebilirseniz, o zaman siz binanızı korur hale getirirsiniz. Ve bu korumayı da bu izolatörler sayesinde yapıyoruz.

KESİNTİSİZ KULLANIM PERFORMANSI

◾  Kesintisiz kullanım performans seviyesini sadece ve sadece sismik izolatörlü binalarla yapabilirsiniz. Biz inşaat mühendisleri, standart bir betonarme binayı yaparken yıkılmaması üzerine yapıyoruz;hasar görebilir ama yıkılmamalı, can kaybı olmamalı. Ama sismik izolatörlü binanın farkı, hasar da almasını engellemek. Dediğim gibi kesintisiz kullanım performanslı yapılar sismik izolatörlü yapılardır.

BETONARMENİN YANINDA DİĞER TEKNOLOJİLER

◾  Bina stokumuzu çeşitlendirmemiz lazım. Uygulayacağımız güçlendirme tekniklerini çeşitlendirmemiz lazım. Betonarme yapıları biliyoruz. Çelik, hafif çelik, modüler yapım tekniği ile ilgili konuşuyor muyuz? Bizim bunların hepsine ihtiyacımız var. Bu konuşmamdan betonarmenin kötü olduğu sakın çıkmasın. Sadece betonarme yapılarla beraber bunların da artık kullanıma girmesi gerekiyor.

YERLİ ÜRETİCİLER İHRACAT BİLE YAPIYORLAR

◾  Sismik izolatör Türkiye’de yerli olarak üretiliyor. Tamamen yerli dediğimiz zaman iki firma var. Dört de yabancı firma var. Yerli üreticimiz ihracat yapar hale bile geldi.

SİSMİK İZOLATÖR FİYATLARI OLDUKÇA DÜŞÜK

◾  Bir sismik izolatörün maliyeti yerli üreticilerden önce 20 bin dolar civarındaydı. Yerli üreticiler pazara girdikten sonra şu an 2 bin 500 avro civarına düştü. Standart beş katlı binanın 16 taşıyıcı kolonu olsun ve her birinin altına birer tane izolatör yerleştirildiğini düşünelim. Toplam 16 izolatör. Tabii bu 40-50 santimetre deplasyon yapabilen izolatörler. Ama fay kırığına çok yakın yerlerdeki hastane ve konut gibi binalarda izolatör deplasmanları 1 metre mertebesine kadar yükselebilir. Dolayısıyla ürünlerin fiyatlandırması boyutuna göre değişebilir.

ÖNCELİKLE HANGİ BİNALARDA KULLANILMALI?

◾  Sismik izolatörler öncelikle okullar, yurtlar, kamu binaları, acil durum yönetim merkezleri, köprüler, otoyollar, viyadükler, hastaneler gibi yerlerde kullanılmalıdır. Örneğin Kuzey Marmara otoyolunda kullanılıyor. Bu uygulama, acil durumlarda açıkta yardıma ihtiyaç duyan vatandaşlarımızı barındırmakla birlikte devletin çok hızlı bir şekilde organize olup müdahale etme yeteneğini de arttırıyor.

*

ESTÜ Sismik İzolatör Test Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Gökhan Özdemir’in aktarımlarını kısaca özetleyerek siz değerli okurlarımıza aktardım.

Ders niteliğinde aktarımlar olduğunu ifade etmem gerekiyor, zira öncelikle ders alması gerekenler ise devleti yönetenler. Devletin üniversitesinin elinde böyle bir merkez olmasına rağmen gerekli ilginin bugüne kadar gösterilmemesi düşündürücü. Söz konusu merkez daha da geliştirilerek yeteri kadar faydalanılmalı.

Öte yandan sismik izolatör uygulaması yapan yerli şirketlerimiz teşvik edilmeli, yeni yerli şirketler kurulması sağlanmalı.

Prof. Dr. Özdemir’in işaret ettiği gibi, sağlam betonarme binaların yanında, yerine göre çelik, hafif çelik, modüler yapım teknikleriyle inşa edilen yapı teknolojileri de kullanılmalı.

Ve hep dediğimiz gibi, tüm bunlar yapılırken, öncelikle devleti ve belediyeleri yöneten seçilmişler ile bürokratlar, yapı denetim şirketleri, mühendislik şirketleri ve müteahhitler doğru bir sistem içerisinde çalıştırılmalı. Bu noktada hukuk sistemi sağlıklı hale getirilmeli.



NOT: ESTÜ Sismik İzolatör Test Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Gökhan Özdemir’in HaberTürk yayınında görsellerle beraber gerçekleştirdiği örnek anlatımın tamamını, ‘https://www.youtube.com/watch?v=S64APMp4Ssg’ YouTube linki üzerinden izleyebilirsiniz.