İnsanın bazen sabır taşı çatlayacak gibi olur. Bazen de ya sabır çeker. Kötüsü, sabır taşının çatlaması. İyisi çatlatmamak veya sabır küpü olmak... Sabır, icap ve kabul işidir. Ortaöğretim yılları okul arkadaşlarımızdan emekli öğretmen Metin Eke’nin uzun süredir sosyal medyada ayet ve hadis paylaşımını izliyorum. Paylaşımları genelde güncel konular kapsamlı. Bazen yayınladığı yazıları da takip ediyorum. Sabırla sürdürdüğü bu çalışmasından dolayı kendisini kutluyorum. Başarı, sabırla gelir. Sabırsızlık insanın başına iş açar. Ya sabır, deyip yeni bir paragrafa geçelim.
Sabrın muhtevasını kavratmak için eskiler “Acele işe şeytan karışır.” derlerdi. Sabır, işi uygun zaman ve uygun mekâna taşımaktır. Beklentiyi, feraset ve basiretle olgunlaştırmaktır. Sabır, akıllı harekettir. Sabırsızlık, galeyana gelmiş duyguların esiri olmaktır. Sabır, insana Allah’ın tembihidir. “Sabrın sonu selamettir.” derler. Sabırsızlığın ise felaket… Sabır ne korkaklık ve ne de tembelliktir. Sabır, meyveyi dalında olgunlaştırmak gibi bir süreçtir. Sabırsızlık, ham koparılan meyvenin mideye dokunması misalidir. Fussılet suresi ayet 34 ve 35’de, Allah: “İyilikle kötülük bir olmaz. Kötülüğü en güzel şekilde sav. Bir de bakarsın ki, seninle arasında düşmanlık bulunan kimse sanki sıcak bir dost oluvermiştir… Bu güzel davranışa ancak sabredenler kavuşturulur…” buyuruyor. Geçmişten ders almayan geleceği nasıl imar eder?
Sabır, tavla olgunlaşır. “Demir tavında dövülür.” misali sabırda işlevlerle kıvama erer. Tahinin acılığı, pekmezin tadı ile buluştuğunda ortaya çıkan hoş lezzet gibi... Sabır, tükenmeye ya da kontrolden çıkmaya görsün. İşte, o zaman insanın başına neler gelir neler? Nahl suresi ayet 96’da, Allah: “Sizin yanınızdaki tükenir. Allah, katındakiler kalıcıdır. Sabredenlere, en güzeliyle mükâfatlarını vereceğiz.” buyuruyor. Dünyanın ekonomik kaynakları toprak, hava, su, emek sınırlıdır. İnsan, sınırlı emeline rağmen doyumsuzdur. Fakat emeli uğrunda endişelidir. Bakara suresi ayet 155’de, Allah: “Andolsun ki sizi biraz korku ve açlıkla, bir de mallar, canlar ve ürünlerden eksilterek deneriz. Sabredenleri müjdele.” buyurdu. Sabrın iyisi sıkıntının ilk anında sergilenen itidalli davranıştır.
İnsanın faydalı eylem ve söylemini yılmadan sürdürmesi, sabırdır. Faydalı işleri istenen seviyeye ulaştırmadan terki, sabırsızlık... Kötü halleri terk etmekte ısrar, sabırdır. Sabırda yeterli direnç göstermemek sabırsızlıktır. Sabır, sürekliliği ve özelliği olan önemli bir ibadettir. İbadette devamlılık sabırdır. Terki, sabırsızlık… Asr suresinde, Allah: “Ant olsun zamana ki, insan ziyandadır. Ancak iman edip iyi işler işleyenler, birbirlerine hakkı tavsiye edenler, birbirlerine sabrı tavsiye edenler başka.” buyuruyor. Sabrı dinamik tutmak için aklın tam işler olması şart. Sabır zafiyeti insanın felaketi olur. Hz. Resulün tüm zamanlara şamil şu sözü öfke ve sabır kontrolünde: “Siz, öfkelendiğiniz zaman ayakta iseniz, oturunuz. Oturuyor iseniz yatınız!” uyarısı önemli bir düstur.
Cehalet ve gaflette devamlılık ne ibadettir, ne de feraset. Cehalet ve gaflette inat insanın kendisine ihanettir. Sabır teşebbüs, tedbir ve tevekküldür. Sabır icraat, dua ve tefekkürdür. Zamanı kullanmak, mekânı değerlendirmek ve imkânları tasarruf sabrın ta kendisidir. Sabır, Müslüman’ın zırhı ve kalkanıdır. Hz. İsmail’in kurban edilmek için götürdüğü sırada anne Hacer’in tavrı, baba İbrahim’in hareketi, oğul İsmail’in hali bütün yönleriyle tam bir sabır gösterisidir. Şeytan’ın sabırsızlığına aceleciliği ve husumeti neden oldu. Bu nedenle de gözü kör oldu.
İnsanlar, genelde birbirine sabır dilerken “Allah, Eyüp sabrı versin!” dileğinde bulunurlar. Sabır, bela ve sıkıntılara karşı gösterilen dirençtir. Günümüz de yanlış bir uygulamayı dile getirmek istiyorum. Müslüman’ın ölümü bela olarak değerlendirilemez. Müslüman’ın ölümü Allah’ın rahmetine mazhar olmaktır. Cenaze taziyelerinde başsağlığı dilenirken “Allah, sabır versin!” gibi dilekte bulunmak uygun düşmüyor. Sabır, musibetlere karşı dilenir.
Her peygamberin kıssası kendi özelindedir. Eyüp Peygamber’in başına gelen musibetlerden kurtuluşu kendisine hastır. Şeytan, Hz. Eyüp’e karşı düşmanlık besledi. Onu, istikrar ve istikametinden saptırmak için Allah’tan Hz. Eyüp’e musibet vermesini istedi. Hz. Eyüp, üzerine yağan sıkıntılara karşı hep sabır gösterdi. Allah, Eyüp’ün elinden aldığı bütün nimetleri onun sabırda başarı göstermesi üzerine ziyadesiyle iade etti. Sabrından taviz vermedi. O nedenle, sabır denilince akla Eyüp, Eyüp denilince sabır.” gelir. Hz. Yunus, kendisine verilen ilahi görevde sabır göstermedi. Ceza olarak balığın karnına mahkûm oldu.
Ömrünüz uzun, kazancınız bereketli olsun! Hoşça kalın! Dostça kalın!
Yunus Emre GÜLLÜ-19 AĞUSTOS 2021 / Milli irade
