Gelişmiş ülkelerde sanat nasıl yaygınlaşmış? Tiyatroya, konsere, sergilere gitme, kitap okuma, edebiyat etkinlikleriyle ilgilenme nasıl yaratılmış ? Müzelere, tarihi yerleri gezme görme insanlara nasıl aşılanmış? Bütün bu soruların yanıtında ilk önce karşımıza sanatçı ya da sanatla ilgili öğretmenler çıkar. Kişiye sanatla ilgilenme daha ilk okulda, hatta ana okulunda başladığıdır. Nerede ediniliyor bu ilgi denildiğinde, tabi ki ailede ve okulda. Aile beraber konsere gider, beraber müze gezer, evde kitap okunur, kitap konuşulursa etkilidir ama o biraz doğal ortamı olarak sayılır. Okulda sanatçı duyarlığı ve yeteneği fark edilir. Kim fark eder bunu, tabi ki öğretmeni. Öğretmen özendirir, teşvik eder, ilk denemelerini yaptırır, yol yordam gösterir. Sonra sınıfdaki, okuldaki ve şehirdeki sanat kurumunun düzenlediği öğrenci etkinliklerinde ortaya çıkma başarı grafiğini çizme ile yol alınır.
Hangi öğretmen ? Tabi ki sanatla ilgili, sanatçı da olan öğretmendir bu... Bütün ünlü şairler, yazarlar, ressamlar ve diğer sanatlardaki sanatçılar sanatçı öğretmenleri tarafından keşkedilmişlerdir. Öğretmenlerinin gösterdiği yolda gelişmişlerdir.
Öğretmenler sanat eğitimi almış, sanatı bilen kişilerdir. Ülkelerin en büyük sanatçı potansiyelidir ve sanat öğretmenlerle yaygınlaşır. Bu sadece bizde değil dünyanın bütün coğrafyalarında da böyledir.
Eskişehir’de ülkemizin ciddi, sadece sanat alanında faaliyetleri olan gönüllülükle çalışmalar yapan sivil sanat kurumu Eskişehir Sanat Derneği vardır. Yerel,ulusal,uluslar arası faaliyetleri olan Eskişehir Sanat Derneği’nin faaliyetleri arasında öğretmenlere ve ana okulundan üniversite öğrencilerine kadar öğrenci etkinlikleri de vardır. Eskişehir Sanat Derneği Eskişehir’de sanatın yaygınlaşmasında ve gelişmesinde öğretmen sanatçılara yönelik Öğretmen Sanatçılar Sergileri, Öğretmenler Fotoğraf, Şiir, Öykü Yarışmaları ve sanata büyük emekleri olmuş vefat etmiş öğretmen sanatçıların unutulmamaları ve örnek gösterilmeleri için onlara anma etkinlikleri, her yıl Öğretmenler Günü verdiği Yılın Öğretmen Sanatçısı gibi sayıları 10’un üzerinde etkinlikleri vardır. Eskişehir Sanat Derneği’nin bu etkinliklerinden biri de 24 Kasım Öğretmenler Günü ulusal düzeyde ülkemizin her şehrinden öğretmenleri bir sergide buluşturduğu ve bu yıl 10’cusunu gerçekleştirdiği Öğretmen Sanatçılar Sergisidir.
Her yıl geleneksel olarak verilen 2023 Yılın Öğretmen Sanatçısı Ödülünü Ressam Nigar Dalkılınç’a verildi.
Helikon’u niçin kapattık!
Halkevleri’nin kapanması üzerine Ankara’da sanatçıların bir araya gelmesi, sanatın örgütlenmesi ve kurumlaşması 1948 yılında bugün adı Ankara Sanat Kurumu olan Ankara Sanatsevenler Derneği ve 1951 yılında kurulan Helikon derneği ile gerçekleşir.
Helikon; hani şairlerin, sanatçıların gelmesini bekledikleri ilhan perileri vardır ya işte o perilerin eski Yunan mitolojisindeki karşılığı her sanat dalındaki Musaların toplandığı dağın adıdır. Ankara’da bir avuç sanatçının bir araya gelerek kurdukları derneğe verdikleri addır. Kurucuları arasında şair Bülent Ecevit ve eşi ressam Rahşan hanımda vardır. Ankara’nın başkent olmasından sonra sanatında merkezi olmasını gerçekleştiren sanat derneğidir. Çalışma modeli Halkevlerinin modelidir.Kurucuların hepsi Avrupayı, Amerikayı görmüş kişilerdir. Avrupa’daki sanat derneklerinin de bizim Halkevleri modeline döndükleri bir zamanda kurulmuş. Kurucuları arasında Bülent Aral ve eşi, ressam Rasin Arsebük ve eşi, İlhan Usmanbaş gibi isimler var. En önemli özelliği amatör, profesyonel, yeni yetişen, hevesli, akademik, hobici , gerçek sanatçı, sanatsever, sanata ilgi duyan herkes ayrım yapmadan bir araya geldikleri bir dernek. O yıllar kurulan pek çok dernek tabela derneği iken bu dernek okul gibi arı kovanı gibi. Cemal Bingöl ile başlayan daha sonra Eşref Üren’in resim dersleri vardır. Bu dernekte resim yapmaktan çok resim kültürü ile tanışma resim okuma, yani resime bakma anlatılmaktadır. Resim Atölyesinde Arif Kaptan, İhsan Cemal Karaburçak, Cemal Tollu, Füreya gibi ünlü isimlerle çalışmalar ve Sanat söyleşileri yapılmaktadır. Derneğin sergi salonunda karma ve kişisel sergiler açılmaktadır. Hatta Fransa’dan ve Almanya’dan sergiler bile gelmektedir. Derneğin Küçük Yaylı Çalgılar Orkestrasıyla başlayan Senfoni Orkestrası bile vardır. Tiyatroda Sarte’den Anauilh’a kadar yazarların eserleri Türkçeye çevrilip sahnelenmektedir. Sanatla tanışma etkinliklerinde Matisse, Van Gogh, Henry Moore gibi sanatçıları tanıtan belgeseller gösterilmektedir.
Bir gün televizyonda Bülent Ecevit ile söyleşi vardı. Sanat yazarı ve eleştirmen olan Ecevit derneğin kapanması ile ilgili “ Bir gece topladılar hepimizi, derneğin adı Helikon diye kapattılar” diye anlatmıştı.
Sanata hiç önem vermedik adı dedik. Yaptıklarında bir şeyler aradık. Avrupa’da sanat dernekleri 300 yıllık. Bizde bir kaçı hariç hepsi en fazla 30 yıllık. Çünkü sanat önemli mi bunu daha anlatamadık. Pavyonda şarhoş eğlendirene de sanatçı deniliyor. 3-4 yaşından beri bir ömür eğitimini alarak dünya sahnelerindeki operacımıza da sanatçı deniliyor. Hiç tiyatroya, operaya , sergilere gitmemiş, kitap okumamış kişiler siyasetçi olunca sanata önem veremiyoruz. Meclis’te ne diyor büyük öderimiz Atatürk “ Efendiler en mühim işlerimizin başında sanata destek vermemiz gerekiyor. Sanatsız kalan bir millet hayat damarlarından biri kopmuş olur”
