Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde yer alan ve dünya arkeoloji literatüründe Neolitik Dönem’in en önemli yerleşimlerinden biri olarak kabul edilen Çayönü Tepesi’nde yürütülen 2025 yılı kazı çalışmalarında sekiz mezar gün yüzüne çıkarıldı.
Mayıs ayından bu yana T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle sürdürülen saha çalışmaları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Müzecilik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında; Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ömür Dilek Erdal koordinasyonunda, alanında uzman arkeolog ve antropologların katılımıyla gerçekleştiriyor.
Kazı çalışmaları sonucunda tespit edilen mezarlardan birinin Neolitik Dönem’e (MÖ 9000–8800), yedisinin ise İlk Tunç Çağı II’ye (MÖ 2950–2900) tarihlerine ait olduğunu belirten Doç. Dr. Savaş Sarıaltun şu bilgileri aktardı:
“Neolitik Dönem’e ait mezar, Kanallı Yapılar Evresi’ne ait bir yapının batı kenarında basit bir gömü şeklinde ortaya çıkarılmıştır. İlk Tunç Çağı II dönemine tarihlenen diğer mezarlar ise gömü biçimleri açısından farklılık göstermektedir: üçü basit toprak, ikisi küp, diğer ikisi ise taş kapaklı ve sandık tipi mezar olarak belgelenmiştir.
Mezarlar içerisinde ölü hediyesi olarak bırakılmış dokuz adet tüm kap bulunmuş; ayrıca mezarların çevresinde, mimari olarak mezarları taklit eden ve sembolik anlam taşıyan iki adet “hediye çukuru” tespit edilmiştir. Çukurlardan biri boşken, diğerinde dış mezar hediyesi olarak beş adet tüm kap yerleştirilmiştir.
Elde edilen yeni bulgular ile, Çayönü Tepesi’nin yalnızca Neolitik Dönem’de değil, İlk Tunç Çağı’nda da ritüel ve gömü uygulamaları açısından önemini koruduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda söz konusu mezarlar, dönemin inanç sistemi, ölü gömme gelenekleri ve toplumsal yapısına ilişkin önemli bilimsel veriler sunmaktadır.”
Çayönü Tepesi kazıları, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nin bilimsel katkıları, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı başta olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşların destekleri ile sürdürülmektedir.
