Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Perşembe günü Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de düzenlenen Rusya-Orta Asya Zirvesi'nin ikincisine katıldı. Zirvede liderler, ekonomik entegrasyonu güçlendirme, enerji ve altyapı iş birliğini genişletme ve bölgesel güvenlik konusunda koordinasyonu artırma konusunda anlaştılar.
Zirvede, eski Sovyet cumhuriyetleri Tacikistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan liderleri Rusya ile bir araya gelerek ticaret, finans, lojistik ve çevre yönetimi alanlarında iş birliğinin derinleştirilmesi ele alındı.
Bölgesel ortaklıkların birden fazla sektörde ilerletilmesi amacıyla nihai bir bildiri ve 2025-2027 Ortak Eylem Planı kabul edildi.
Ekonomik işbirliği, bölgesel bağlantı
Putin, Rusya'nın Orta Asya ülkeleriyle "stratejik ortaklık ve ittifakını" güçlendirmeye ve "karşılıklı olarak faydalı siyasi, ekonomik ve insani bağları" genişletmeye kararlı olduğunu söyledi.
Rusya'nın beş Orta Asya ülkesiyle geçen yılki ticaret cirosunun 45 milyar doları aştığını belirten Putin, bunun "güçlü bir sonuç" olduğunu ve "önemli büyüme potansiyeli" taşıdığını söyledi.
Rusya'nın bölgedeki toplam yatırımı 20 milyar doları aşarken, bölgede Rus sermayeli yaklaşık 25 bin şirket faaliyet gösteriyor.
Putin, "Sanayi iş birliği dinamik bir şekilde genişliyor. Rusya'nın katılımıyla otomotiv, tarım makineleri ve enerji sektörlerinde sanayi parkları, ticaret evleri ve büyük projeler hayata geçiriliyor" dedi.
Ödemelerde ulusal para birimlerinin kullanımına geçişin hızla ilerlediğini ve bölgenin finansal bağımsızlığını güçlendirdiğini de sözlerine ekleyen yetkili, "Ulusal para birimlerine sistematik bir geçiş devam ediyor ve finansal mesajlaşma sistemlerimiz halihazırda yaygın olarak kullanılıyor." dedi.
Enerji ve çevre projeleri
Rusya Devlet Başkanı, Sovyet döneminde inşa edilen hidroelektrik santrallerinin modernizasyonu ve yeni tesislerin geliştirilmesi de dahil olmak üzere enerji alanında ortak projelerin altını çizdi.
Rusya ve beş Orta Asya ülkesi, sadece hidrokarbon alanında değil, aynı zamanda en modern Rus teknolojilerini kullanarak nükleer santrallerin inşasında da ortaklıklarını derinleştiriyor" dedi.
Putin, Rusya'nın sınır ötesi nehirlerin etkin kullanımı ve Aral Denizi bölgesinin restorasyonu programları da dahil olmak üzere ortak çevre ve su projelerine 33 milyon dolardan fazla kaynak ayırdığını sözlerine ekledi.
"Bu girişimler, sürdürülebilir su yönetiminin sağlanması ve ortak bölgemizde ekolojik koşulların iyileştirilmesi açısından hayati önem taşıyor" dedi.
Afganistan'a ilişkin güvenlik endişeleri
Bölgesel güvenliğe değinen Putin, Afganistan'daki durumun tüm komşu ülkeler için temel endişe kaynağı olmaya devam ettiğini söyledi.
"Ne yazık ki terörist gruplar, aşırı ideolojilerini yaymak ve suç faaliyetlerinde bulunmak için Afgan topraklarını istismar etmeye devam ediyor" diyen Putin, Rusya'nın terörizm ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede Afgan yetkililerle işbirliği yapmaya hazır olduğunu sözlerine ekledi.
"Mevcut Afgan yetkililerinin terörizm ve uyuşturucuyla mücadele de dahil olmak üzere çeşitli alanlarda yapıcı iş birliğine hazır olduğunu görüyoruz ve biz de bu istekleri desteklemeye kesinlikle hazırız" dedi.
İran ve bölgesel diplomasi
Putin, İran'ın nükleer programıyla ilgili gelişmelere de değinerek, tüm konuların diplomatik diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini vurguladı.
"Müzakerelerden başka makul bir alternatif yok" diyen Putin, Moskova'nın Tahran ile "yakın temas" içinde olduğunu ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) İran'ın işbirliğine olan bağlılığını teyit ettiğini vurguladı.
Rusya'nın İsrail ile de "güven esasına dayalı temaslar" sürdürdüğünü belirten Putin, bölgesel çatışmaların önlenmesi ve istikrarın sağlanmasının önemine vurgu yaptı.
