Bir milleti ayakta tutan en güçlü bağlardan biri dildir. Dil; yalnızca kelimelerden, cümlelerden ibaret değildir. Dil, bir halkın dünyayı algılayış biçimi, sevinci, acısı, inancı ve hafızasıdır. İşte bu yüzden Dünya Türk Dili Ailesi Günü, sadece bir anma günü değil; ortak geçmişe, müşterek kültüre ve geleceğe dair bir hatırlatmadır.
Türk dili, Orta Asya bozkırlarından Balkanlara, Sibirya’dan Ortadoğu’ya uzanan geniş bir coğrafyada yüzyıllar boyunca şekillenmiş büyük bir dil ailesidir. Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Tatarca, Uygurca ve daha niceleri… Her biri farklı seslere, lehçelere, yerel renklere sahip olsa da aynı kökten beslenir. Bu diller arasındaki benzerlik, yalnızca dilbilgisel değil; tarihsel ve kültüreldir de. Aynı masallar, benzer atasözleri, ortak duygular farklı coğrafyalarda farklı kelimelerle dile gelir.
Bugün Türk dili ailesi, küreselleşmenin ve dijitalleşmenin etkisiyle hem büyük fırsatlar hem de ciddi tehditlerle karşı karşıya. Bir yandan iletişim hızlanıyor, kültürler arası etkileşim artıyor; öte yandan küçük lehçeler ve yerel ağızlar yok olma riskiyle yüz yüze kalıyor. Genç kuşakların ana dillerini yeterince kullanmaması, sosyal medya diliyle sınırlı bir iletişim kurması, dilin zenginliğini gölgeliyor. Oysa dil, ancak kullanıldıkça, yazıldıkça, üretildikçe yaşar.
Dünya Türk Dili Ailesi Günü, bu noktada önemli bir çağrı niteliği taşır: Dilimizi korumak nostaljik bir tutum değil, kültürel bir sorumluluktur. Türk dünyasında ortak alfabe çalışmaları, edebî eserlerin karşılıklı çevirileri, öğrenci değişim programları ve ortak medya projeleri bu sorumluluğun somut adımlarıdır. Gazetecilerden akademisyenlere, yazarlardan eğitimcilere kadar herkesin bu dil köprüsünü güçlendirmede payı vardır.
Unutmamak gerekir ki bir dil kaybolduğunda yalnızca kelimeler silinmez; bir bakış açısı, bir yaşam biçimi, bir tarih de yok olur. Türk dili ailesi, binlerce yıllık birikimiyle bugün hâlâ canlıysa, bu geçmişten gelen direncin ve ortak bilincin eseridir.
Dünya Türk Dili Ailesi Günü vesilesiyle sormamız gereken soru şudur: Biz bu mirası gelecek kuşaklara nasıl bırakacağız? Daha sadeleşmiş, yoksullaşmış bir dille mi; yoksa kökleri sağlam, dalları gökyüzüne uzanan bir dil ağacıyla mı? Cevap, dili günlük hayatın merkezine koymaktan, doğru ve özenli kullanmaktan geçiyor.
Çünkü dil, sadece konuştuğumuz değil; kim olduğumuzu anlatan en güçlü aynadır.
