Süreci Hızlandıran Gelişme: S-400 Konusu
Türkiye'nin F-35 programından çıkarılmasına yol açan temel sorun, Ankara'nın Rusya'dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemleriydi. ABD, bu sistemlerin NATO savunma sistemleri ve özellikle F-35'in gizlilik (stealth) kabiliyetini tehdit ettiğini savunuyordu.
Büyükelçi Barrack, gelinen son noktada önemli bir tespitte bulundu:
-
Operasyonel Uyumluluk: Türkiye'nin Rus yapımı S-400 sistemine ilişkin "operasyonel uyumluluk" sorunlarını büyük ölçüde giderdiğini belirtti.
-
Kullanmama Kararı: S-400'lerin kullanılmamasının ABD'nin güvenlik kaygılarını azalttığını vurguladı.
-
Kalan Sorun: Sistemin fiziksel olarak Türkiye'de bulunmaya devam etmesinin Washington açısından hâlâ sorun teşkil ettiğini ekledi.
Barrack'ın, "Bu meselenin önümüzdeki dört ila altı ay içinde çözüleceğini düşünüyorum" ifadesi, sürecin hızlandığına dair en güçlü sinyal olarak yorumlandı. Büyükelçi ayrıca, Türkiye'nin S-400 sisteminden tamamen vazgeçmeye her geçen gün daha fazla yaklaştığını da iddia etti.
Trump-Erdoğan Görüşmesi ve CAATSA Yaptırımları
F-35 sürecindeki bu hızlanma, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında Eylül ayında Beyaz Saray'da gerçekleşen görüşmelerin bir sonucu olarak görülüyor.
-
Trump'ın Yaklaşımı: ABD medyasında, Trump'ın bu görüşmenin ardından Türkiye'ye yeniden F-35 satışına sıcak baktığı yönünde haberler yer almıştı. Trump'ın, Türkiye'nin S-400'leri çalışamaz hale getirecek bir anlaşmaya varması durumunda F-35 satışına izin vermeye açık olabileceği iddia edilmişti.
-
CAATSA Engeli: Uçakların Türkiye'ye satılabilmesi için, Rusya ile yapılan S-400 anlaşması nedeniyle uygulanan CAATSA yaptırımlarının kaldırılması gerekiyor. Habere göre Trump, ekibinden bu yaptırımların nasıl aşılacağına dair bir çalışma yapılmasını istemişti.
-
Ankara'nın Taahhüdü: Türkiye, S-400'lerin F-35'in gizlilik kabiliyetini tehdit etmeyeceği, NATO ile entegre edilmeyeceği yönünde taahhütlerde bulunmuştu.
ABD ve Türkiye'nin NATO'nun en büyük iki ordusuna sahip olması, bu anlaşmazlığın giderilmesi ve F-35 satışının gerçekleşmesi yönündeki motivasyonu artırdığı yorumlanıyor.
