Sağlıklı beslenmeye yönelik farkındalık artarken, insanların sadece ne yediği değil, nasıl pişirdiği de sorgulanmaya başlandı. Organik gıdalara yönelen, işlenmiş gıdalardan uzak durmaya çalışan birçok kişi, yemeği hangi kapta pişirdiğinin de sağlığını etkileyebileceğinin artık farkında. Çünkü bazı tencere ve tavalar, yüksek ısıda toksik maddeler salabiliyor, besin değerini düşürüyor, hatta uzun vadede vücutta ağır metal birikimine yol açabiliyor.

Sağlıklı Yemek İçin İlk Adım: Doğru Pişirme Aracı

Diyetisyen Elif Demir, birçok kişinin beslenmesine dikkat ettiğini ancak pişirme araçlarını göz ardı ettiğini belirtiyor:

“Zeytinyağında ıspanak yapıyorsunuz, malzemeler sağlıklı. Ama bu işlemi Teflon kaplaması çizilmiş bir tavada yaptığınızda, o sağlıklı yemek tehlikeli hale gelebilir.”

Demir, özellikle yüksek ısıda ya da asidik yiyeceklerle tepkimeye girebilecek materyallerin vücuda zarar verebileceği uyarısında bulunuyor.

Uzmanlara Göre En Sağlıklı Pişirme Araçları:

1. Döküm Demir Tencere ve Tavalar

Isıyı eşit ve uzun süre tutar.

Kimyasal kaplama içermez.

Bakımı doğru yapılırsa ömür boyu kullanılabilir.

Az miktarda demir salabilir; bu da demir eksikliği yaşayan bireyler için faydalı olabilir.

2. Paslanmaz Çelik (18/10)

Dayanıklıdır, paslanmaz.

Asidik gıdalara karşı dirençlidir.

Çizilme riski düşüktür, yüksek ısıda bile güvenlidir.

Kalitesiz ürünlerde nikel içeriği sorun olabilir; bu yüzden “18/10” ibaresi aranmalı.

3. Cam Tencereler ve Fırın Kapları

Kimyasal içermez, kokuyu tutmaz.

Borosilikat cam ürünler yüksek ısıya dayanıklıdır.

Özellikle fırında yemekler için idealdir.

Ancak ani sıcaklık değişimine karşı hassastır, çatlama riski vardır.

4. Gerçek Seramik Tencereler (Kurşunsuz)

Yapışmaz özelliğe sahiptir.

Kurşun ve kadmiyum içermeyen ürünler oldukça güvenlidir.

Renkli ve desenli seramiklerde boya içeriği kontrol edilmelidir.

Kalitesiz ürünler zamanla çatlayabilir.

5. Emaye Kaplama Ürünler

Metalin camla kaplanması ile üretilir.

Asidik gıdalarda güvenlidir.

Ancak kaplaması çatlamış ürünler tehlikeli olabilir.

Kaçınılması Gerekenler

Teflon ve PTFE/PFOA İçeren Kaplamalar:

Yüzey çizildiğinde zararlı gazlar ve kimyasallar açığa çıkabilir.

Uzun süreli kullanımda solunum ve hormonal sorunlara neden olabilir.

Yeni nesil bazı Teflon ürünleri “PFOA içermiyor” dese de, temkinli yaklaşmak gerekir.

Alüminyum Kaplar:

Hafif ve ucuz olsa da asidik yiyeceklerle (domates, limonlu soslar vb.) temas ettiğinde alüminyum sızıntısı yaşanabilir.

Alüminyum birikiminin sinir sistemi üzerindeki olası olumsuz etkileri bilimsel olarak tartışılmaktadır.

Plastik Pişirme Araçları:

Özellikle mikrodalga veya sıcak yiyeceklerle kullanıldığında BPA ve benzeri maddeler gıdaya karışabilir.

“BPA’sız” ibaresi olsa bile, plastik pişirme araçları yerine cam veya çelik tercih edilmelidir.

Pişirme Yöntemleri de En Az Araçlar Kadar Önemli

Besinlerin vitamin ve mineral kaybını önlemek için doğru yöntemlerle pişirmek de çok önemli:

Buharda pişirme: En sağlıklı yöntemlerden biri.

Düşük ısıda yavaş pişirme: Protein ve vitaminleri korur.

Fırınlama: Yağsız ve kontrollü pişirme sağlar.

Kızartma: Yüksek ısı ve fazla yağ kullanımı nedeniyle en az önerilen yöntem.

Tüketici Ne Yapmalı?

Satın alınan tencere/tava ürünlerinin sertifikalarına ve malzeme bilgilerine dikkat edilmeli.

“PFOA içermez”, “kurşunsuz”, “gıda ile temasa uygun” gibi ibareler aranmalı.

Ürünlerin kullanım ömrü takip edilmeli; kaplaması bozulan ürünler hemen değiştirilmelidir.

İnternetten alınan markasız, denetimsiz ürünlerden uzak durulmalı.

Mutfakta sağlıklı seçimler sadece yiyecek malzemesiyle bitmiyor. Yemek pişirme araçları, uzun vadede sağlığımız üzerinde önemli etkilere sahip. Bilinçli tercihler, doğru bilgiyle birleştiğinde hem daha sağlıklı hem de güvenli bir sofra kurmak mümkün.