Değerli dostlar! Türk köylüsünün bir zamanlara münhasır kültürünü isteyen beğenir, isteyen beğenmez. İsteyen de, bugünkü ahvalle kıyaslar. Büyükler, küçüklere: “İki dünyada lazım olacakları ister oku belle. İsterse yaz belle. İsterse dinle de belle. Ne bellersen belle, doğruyu doğru belle! Etrafında olup bitene dikkat et. İşine hile, kursağına haram, sözüne yalan katma. İş, insanın izzetidir, şerefidir, itibarıdır. Büyükleri say. Küçükleri sev. Öfkeni yut. Kin tutma. Elini, gözünü, sözünü başkasının bahçesine uzatma. Bir bilene danış. Ahmaktan uzak dur. Gördüğün doğrudur. Her duyduğuna inanma.
Ömür kısa ve kıymetli. Ne edersen et, kendini heder etme. Tavuğunu, köpeğini sokağa salıp komşu kapısı önüne pisletme. İstiklal ve istikbalin için istikrardan şaşma. İsraftan kaçın. Merhameti, feraseti, adaleti, tevazuu elden bırakma. Büyüklenip gururlanma. Senin için değersiz başkası için değerli olabilir. Senin ki, sana ne ise başkasınınki de kendisine odur. İnsaftan ayrılma… Adaleti şaşıran felaketini yaşar. Özün, sözün doğru olsun. Kerameti kendinden bilme. Doğru tart. Düzgün ölç. Borcunu mahşere bırakma. Sömürme, sömürülme. Mamafih, akıl yiğidin sermayesidir.
Mesleğin çobanlık olabilir. Çoban, ağılın kenelerine karşı dikkatli ol. Sürüyü, kene sarmaya görsün. Keneler, tehlikelidir. Besin kaynakları kandır. Yapıştıkları hayvanın vay haline! Hayvanın ölümüne sebep olabilirler. Küçüklüğümüzde, büyükler her yıl iki kez ağılın kenelerini kırarlardı. Nasıl mı? O zamanlar haşere ilaçları kıttı. Arsız, asalak kan emiciler ihmale gelmez. Sürekli takip gerekir. Tahribatları derin olur.
Kişinin en değerli ziyneti, ahlakıdır. Kork, ahlaksızdan korkabildiğin kadar. İnancını adam gibi yaşa. Bilgili, ilgili ve ilkeli ol. Fırsatı gani bilip mazlumu, mağduru, masumu ezip geçme. Unutma ki, bir gün seni de ezmeye çalışanlar çıkabilir. Allah’ın adaletinde iltimas olmaz. Hak, ne ise o olur.” derlerdi.
Ahlak, ahlak! Ölçüde, tartıda, alırken, verirken bütün hallerde önce ahlak! Saygı isteyen saygılı olsun. Mesnevi’den bir kıssa anlatayım. Biri softa, biri şerif, diğeri de fakih görünümlü üç hırsızı bahçıvan bahçesini talanda yakalamış. Üçüne birden güç yetiremeyeceğini anlamış. “Doğrusu bu üç haramiyi birbirine düşman edip ayrı düşürmek.” demiş. Onlara güler yüz, tatlı dille yaklaşıp övgüler yağdırmış. “Ah, ah siz ne mübarek, ne şerefli, ne muteber insanlarsınız. Sizin gibi faziletli kişileri bir arada bulmak herkese nasip olmaz.” diyerek, üç hırsızı “gaza” getirmiş. Her fırsatta aralarına “fit” sokmuş. Sonra softaya: “Sen itimat edilir sırlar sultanısın. Sizleri misafir etmeden salmam. Sen git. Altınıza serecek kilim getir.” demiş.
Bahçıvanın amacı onları birbirinden ayırıp zayıf düşürmekmiş. Softa, ayrılınca bahçıvan onu kötülemek için arkasından söylemedik laf bırakmamış. Softayı koşup yakalamış. Dermansız bırakıncaya kadar dövmüş. Dönüp diğerlerinin yanına gelince: “Sizin karnınız aç olmalı. Evde hanım yufka yapmış. Kaz kızartmış. Şerif git, onları getir de afiyetle yiyin.” demiş. Şerif ayrılınca bahçıvan, fakihe: “O kim ki, senin ayağının tozu bile olamaz.” deyip Şerifin arkasından koşmuş. Onu da halledip fakihin yanına dönmüş. Fakih, bahçıvanı öfkeli görünce: “Eyvah! Biz ne yaptık da parçalandık.” demiş. Demiş ama iş işten geçmiş. Bahçıvan, fakihin de cezasını verip amacına ulaşmış. İblisi görmek isteyen yılanda nasıl gizlendiğine yeterince bakmalı. Âdem gereğince bakmadı, başına gelenler malum!
Allah, kullarını Kur’an’da uyarmış. Şeytan hilekârdır. Onunla oyun oynama. Ortaklık yapma. Kim seni hakikatten uzaklaştırmaya çalışıyorsa o şeytanın ta kendisidir. Onun şerrinden korunmak için Euzübillahimineşşeytanirracim de, buyurmuş. Hz. İsa ile ahmak yolculukları sırasında ölü kemikleri görürmüşler. Ahmak: “Ya İsa, ölüleri dirilttiğin duayı bana öğret de, okuyup şu ölüyü dirilteyim. Birilerine faydam dokunsun.” deyince, Hz. İsa: “Sus! O, senin işin değil. Sen kendini dirilt de hayrın önce kendine olsun.” demiş. Kendi ölüsünü bırakıp başkasını diriltmeye çalışana “ahmak” demezler de ne derler? Ruhunu diri, aklını arı, niyetini halis, işini adaletle tutanları kutlarım. Evveli Türk köylüsünün kültürüyle bugünün ahvalini doğru kıyaslayana selam olsun!
Ömrünüz uzun, kazancınız bereketli olsun! Hoşça kalın! Dostça kalın!
Yunus Emre GÜLLÜ-03 HAZİRAN 2023 / Milli irade
