İstanbul'da, günde toplam 6 milyon 161 bin 365 metreküp atık su arıtma kapasitesine sahip 90 tesis, kentin su ve çevre yönetiminde önemli bir rol oynamaktadır. Bu tesislerin 13’ü ileri biyolojik, 62’si biyolojik, 7’si ön arıtma, 7’si paket atık su tesisi ve 1’i membran atık su arıtma tesisi olarak faaliyette bulunuyor.
İleri Biyolojik Arıtma Kapasitesi Yükseliyor
İstanbul’daki ileri biyolojik atık su arıtma tesisleri, 2 milyon 120 bin metreküp günlük kapasite ile kentin en büyük arıtma altyapısına sahip. Biyolojik tesisler, 644 bin 400 metreküplük kapasiteye sahipken, ön arıtma tesislerinin kapasitesi ise 3 milyon 389 bin 760 metreküp seviyelerinde. Ayrıca, biyolojik ve paket atık su tesisleri 2 bin 320 metreküp kapasiteye sahipken, membran atık su arıtma tesisi ise 4 bin metreküp kapasiteyle faaliyet gösteriyor.
2021 Yılındaki Kapasite Artışı
Marmara Denizi'nde 2021’de başlayan müsilaj istilası öncesinde, İstanbul’daki atık su arıtma tesislerinin toplam kapasitesi 5 milyon 811 bin 910 metreküptü. Ancak, 2021 sonrası dönemde arıtma kapasitesinde ciddi bir artış sağlandı. Özellikle ileri biyolojik tesislerdeki kapasite, 1 milyon 746 bin metreküpten 2 milyon 120 bin metreküpe çıkarıldı.
Yeni Atık Su Tesisleri ve Dönüşüm Projeleri
İstanbul'da, 1988 yılında kurulan Yenikapı Atık Su Ön Arıtma Tesisi ve 1992 yılında hizmete giren Üsküdar Atık Su Ön Arıtma Tesisi gibi eski tesisler modernize edilerek biyolojik arıtma tesislerine dönüştürülüyor. Örnek olarak, 2020’de yapılan Çatalca Ormanlı Biyolojik Atık Su Tesisi, 2021’de hizmete giren Anadolu Feneri İleri Biyolojik Arıtma Tesisi ve 2023’te devreye alınan Baltalimanı Biyolojik Arıtma Tesisi gibi projelerle kapasite artırılmaya devam ediliyor.
İptal Edilen ve Ertelenen Projeler
Birçok atık su arıtma tesisi projesi de iptal edildi veya ertelendi. 2017’de ihalesi yapılan Kadıköy Atık Su Tesisi'nin biyolojik arıtma tesisi olarak dönüştürülmesi projesi, imar planına itiraz nedeniyle iptal edildi. Ayrıca, 2019’da ihale aşamasına gelen Paşaköy İleri Biyolojik Arıtma Tesisi'nin 3. etabı hakkında henüz bir ilerleme kaydedilmedi.
Müsilaj Eylem Planı ve Hedefler
Marmara Denizi'ndeki müsilaj kirliliğine karşı başlatılan eylem planı kapsamında, mevcut atık su tesislerinin tamamının ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülmesi hedeflenmişti. Ancak, 2021’den 2024 yılına kadar bu dönüşüm hedefinin sadece yüzde 1,4’ü gerçekleştirilebildi.
İleri Biyolojik Arıtma Tesislerinin Durumu
Marmara Denizi’ne kıyısı olan illerde, İstanbul yüzde 37,7, Bursa yüzde 95,3, Kocaeli yüzde 75,3, Tekirdağ yüzde 89,9, Çanakkale yüzde 79,4 ve Yalova yüzde 71,6 oranında ileri biyolojik arıtma tesisine sahip. Bu oranlar, bölgedeki atık su yönetimi stratejilerinin etkinliğini gösteriyor.
Su Yeniden Kullanım Oranları
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın raporuna göre, İstanbul'daki suyun yeniden kullanım oranı yüzde 1,95 olarak belirlenmişken, Bursa’da bu oran yüzde 18,23, Kocaeli’de ise yüzde 8,34 seviyelerinde. Bu oranlar, yerel yönetimlerin suyun yeniden kullanımına yönelik stratejilerinin gelişmeye devam ettiğini gösteriyor.
İstanbul’da atık su arıtma altyapısının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir su yönetimi için yapılan bu çalışmalar, kentin çevre ve su kaynaklarını koruma çabalarını pekiştiriyor.