Ankara'daki bir alışveriş merkezinde (AVM) yaşanan ve büyük tepki çeken olayda, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) emsal niteliğinde bir karara imza attı. Down sendromlu 7 yaşındaki M.A.Y.'yi oyun alanına almayarak ayrımcılık yapan işletmeye, engelliliğe dayalı ayrımcılık yasağını ihlal gerekçesiyle üst sınırdan 204.285 TL idari para cezası verildi.
Ankara AVM'de Tepki Çeken Olayın Detayları
Nisan ayında Etimesgut ilçesindeki bir AVM'de meydana gelen üzücü olayda, down sendromlu M.A.Y., öğretmeni S.K.O. ile birlikte çocuk oyun alanına gitmek istedi. Ancak işletme personeli, çocuğun özel gereksinimli olduğunu fark ederek top havuzuna girişine izin vermedi.
Sosyal medyada yayımlanan video görüntülerine de yansıyan tartışmada, görevlilerin çocuğu "diğer çocuklara zarar verebileceği veya zarar görebileceği" gibi temelsiz varsayımlarla içeri almadığı tespit edildi. Bu görüntüler, kamuoyunda geniş yankı uyandırdı ve birçok kişi duruma tepki gösterdi
TİHEK İncelemesi ve İşletmenin Savunması Çöktü
Türkiye Down Sendromlular Derneği ve ailenin başvurusu üzerine TİHEK, olayla ilgili derhal inceleme başlattı. İşletme, kuruma gönderdiği savunmada; top havuzunda boy sınırı olduğunu, yetişkinlerin giremediğini ve çocuğun menfaatinin gözetildiğini iddia etti.
Ancak TİHEK, kararında bu savunmayı çürüten önemli tespitlere yer verdi:
-
Olay yerinde boy ölçümü yapıldığına dair hiçbir delil bulunmadığı.
-
Oyun alanında boy sınırına ilişkin uyarı levhasının dahi yer almadığı.
-
Personelin açıklamalarının somut bir risk değerlendirmesine değil, genel varsayım ve önyargılara dayandığı
-
TİHEK Kararı: "Dışlama Ayrımcılıktır, Üstün Yarara Aykırıdır"
TİHEK, kararında bu tür bir dışlamanın doğrudan ayrı tutma niteliğinde olduğunu net bir dille ifade etti. Kurum, engelli bir çocuğun yalnızca engelliliği nedeniyle akranlarından ayrılmasının "çocuğun üstün yararı ilkesine" açıkça aykırı olduğunu vurguladı. Bu tespitler sonucunda, işletmeye TİHEK mevzuatı gereği uygulanabilecek en yüksek miktar olan 204.285 TL para cezası verilmesine hükmedildi.
Dernekten Memnuniyet: "Caydırıcı Bir Karar"
Türkiye Down Sendromlular Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Gün Bilgin, TİHEK’in bu tarihi kararını değerlendirdi. Bilgin, uygulamanın Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'nin ayrımcılık yasağına aykırı olduğunu belirterek şunları söyledi:
"Her çocuğun akranlarıyla birlikte oyun oynama hakkı vardır. TİHEK’in aldığı kararı memnuniyetle karşılıyoruz. Bu kararın benzer ihlallerin önüne geçmede güçlü bir caydırıcı olmasını diliyoruz."
