Türkiye genelinden 36 bini aşkın katılımcıyla yapılan araştırmanın sonuçları kamuoyuyla paylaşıldı.
Eğitim-Bir-Sen tarafından yürütülen “Türkiye’de Zorunlu Eğitim Sistemi’ne Yönelik Saha Araştırması”, eğitim sistemine ilişkin sahadaki gerçek deneyimleri ve beklentileri yansıtan en kapsamlı çalışmalardan biri olma niteliği taşıyor. Araştırmaya Türkiye’nin 81 ilinden öğretmen, okul yöneticisi, lise öğrencisi ve veliler katıldı.
12 Yıllık Eğitim Süresi Tartışılıyor
Araştırmanın dikkat çeken bulgularından biri, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitim süresine yönelik yoğun değişiklik talebi oldu. Öğretmenlerin yüzde 93,8’i, okul yöneticilerinin yüzde 97,1’i, öğrencilerin yüzde 78,5’i ve velilerin yüzde 78,8’i bu sürenin kısaltılması gerektiğini ifade etti. Mevcut sistemin yeterli olduğunu düşünenlerin oranı tüm gruplarda yüzde 20’nin altında kaldı.
Katılımcıların büyük çoğunluğu, eğitim süresinin iş dünyasının beklentilerine yanıt vermediğini ve gençlerin iş hayatına daha erken atılmasını engellediğini savundu. Eğitim süresinin uzunluğunun ara eleman bulmayı zorlaştırdığı görüşü öğretmenlerin yüzde 87,8’i, yöneticilerin yüzde 93,1’i ve velilerin yüzde 71,6’sı tarafından paylaşıldı.
Okul Terki ve Rehberlik Sorunu
Zorunlu eğitim süresinin uzunluğu, okul terki riskini de artırıyor. Öğretmenlerin yüzde 70’i, yöneticilerin yüzde 78,9’u, öğrencilerin yüzde 67,2’si ve velilerin yüzde 52,6’sı bu görüşe katıldı. Katılımcılar ayrıca, eğitim süresi boyunca mesleki yönlendirme yetersizliğine dikkat çekti. Öğretmenlerin yüzde 66,6’sı, yöneticilerin yüzde 71’i, velilerin yüzde 50’si ve öğrencilerin yüzde 33’ü “yeterli yönlendirme yapılmıyor” görüşünü paylaştı.
Lise Son Sınıf Değişmeli
Araştırma, lise son sınıfın işlevine dair önemli veriler sundu. Öğretmenlerin yüzde 83,6’sı, yöneticilerin yüzde 84,7’si, öğrencilerin yüzde 75,9’u ve velilerin yüzde 47,3’ü “lise son sınıfın mevcut haliyle gereksiz olduğu” görüşünde birleşti. Katılımcıların büyük çoğunluğu, bu yılın üniversiteye hazırlık ya da kariyer planlamaya ayrılması gerektiğini belirtti.
Yeni Model Önerileri: 3+1 ve 2+2
Araştırmada, bireyselleştirilmiş, esnek ve modüler bir ortaöğretim yapısına destek oranı da yüksekti. Bu yapıya olumlu bakanların oranı öğrencilerde yüzde 83,7, öğretmenlerde yüzde 77,1, yöneticilerde yüzde 72,9 ve velilerde yüzde 65,5 oldu. Lise eğitimi süresiyle ilgili olarak ise “3+1” (3 yıl zorunlu + 1 yıl isteğe bağlı) ve “2+2” (2 yıl zorunlu + 2 yıl isteğe bağlı) modelleri ön plana çıktı. En düşük destek ise mevcut 4 yıllık zorunlu lise eğitimi modeline verildi.
Yol Haritası Oluşturulmalı
Eğitim-Bir-Sen, araştırmanın ortaya koyduğu veriler ışığında yeni bir yol haritası oluşturulması gerektiğini vurguladı. Yapılan açıklamada, zorunlu eğitim süresinin toplumun beklentileri ve yaşam gerçekleriyle uyumlu hale getirilmesi, esnek ve modüler ortaöğretim modellerinin geliştirilmesi ve mesleki yönlendirmenin erken yaşlara yayılması gerektiği ifade edildi. “Zorunlu eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması sürecinde tüm paydaşların ortak akıl doğrultusunda hareket etmesini temenni ediyoruz” denildi.
