Türkiye’nin İç Anadolu bölgesinde yer alan ve tarihi, kültürel ve ekonomik açıdan oldukça zengin bir şehir olan Eskişehir, sadece modern yaşamın değil, binlerce yıllık yerleşim geçmişinin de izlerini taşıyan nadir şehirlerden biridir. Eskişehir’in tarih sahnesine çıkışı, Frigler, Lidyalılar, Romalılar ve Bizanslılar gibi medeniyetlerin şehrin topraklarında iz bırakmasıyla başlar ve bu köklü geçmiş, günümüzde şehirdeki bazı yerleşim alanlarının eski zamanlardan beri yaşam alanı olarak kullanıldığını göstermektedir.
Eskişehir’in en eski yerleşkeleri arasında özellikle Odunpazarı, şehrin tarihi dokusunu en iyi şekilde koruyan ve her köşesinde geçmişin izlerini taşıyan bir merkez olarak öne çıkar. Osmanlı döneminden kalan ahşap evleri, dar sokakları ve tarihî çarşılarıyla Odunpazarı, Eskişehir’in sadece kültürel değil, aynı zamanda tarihî kimliğinin de sembolü haline gelmiştir. Bu alan, hem yerli halk hem de turistler için adeta bir zaman yolculuğu niteliğindedir.
Bunun yanı sıra Tepebaşı bölgesi de şehrin gelişim sürecinde önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Tepebaşı, modern şehirleşmenin izlerini taşırken, bazı mahallelerinde Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminden kalma mimari örnekler görmek mümkündür. Ayrıca, Sazova ve Kentpark çevresi ile eski köy yerleşimleri, Eskişehir’in geçmişten günümüze uzanan kültürel dokusunu yansıtan diğer önemli alanlardır. Bu yerleşkelerdeki taş yapılar, tarihî çeşmeler ve küçük meydanlar, şehrin tarihi kimliğini yaşatan değerler olarak öne çıkar.
Eskişehir’in bu eski yerleşkeleri, sadece mimari ve tarihî açıdan değil, aynı zamanda şehir kültürü ve yaşam biçimi açısından da büyük önem taşır. Her mahalle ve sokak, geçmişin hikâyelerini günümüze taşır ve Eskişehir’in yerel halkı ile öğrenci nüfusunun etkileşimini zenginleştirir. Tarihi yerleşkeler, kültürel etkinliklerin, festivallerin ve sanatsal faaliyetlerin de merkezini oluşturarak şehir yaşamına ayrı bir dinamizm kazandırır.
Sonuç olarak, Eskişehir’in en eski yerleşkeleri, şehrin tarih boyunca süregelen gelişimini, kültürel çeşitliliğini ve toplumsal etkileşimini anlamak için önemli ipuçları sunar. Odunpazarı’nın tarihi evlerinden Tepebaşı’nın modern dokusuna, Sazova ve diğer eski mahallelere uzanan bu miras, Eskişehir’i sadece bir üniversite ve sanayi şehri değil, aynı zamanda tarihî ve kültürel değerleriyle öne çıkan bir şehir haline getirmektedir.