Sabah çalan alarmla birlikte birçok kişi tanıdık bir refleksi devreye sokuyor: “Ertele.” 5 dakika, 10 dakika derken bazen yarım saate kadar uzayan bu tekrarlar, sandığımız kadar masum olmayabilir. Uzmanlara göre alarmı sürekli ertelemek, hem zihinsel hem de fiziksel olarak günü daha yorgun karşılamamıza neden oluyor.
Uyku bilimciler bu durumu “uyku ataleti” (sleep inertia) kavramıyla açıklıyor. Uyandıktan hemen sonra yaşanan bu geçici sersemlik hali, alarmı erteleyerek tekrar tekrar tetikleniyor. Yani her ertelemede vücut yeni bir uyku döngüsüne girmeye çalışıyor ama tamamlayamadan yeniden uyanmak zorunda kalıyor.
Nörolog Dr. Aylin Erdem, konuyla ilgili şöyle diyor:
“Her alarm ertelemesi, beynin uyku-uyanıklık dengesini bozuyor. Bu da güne net bir zihinle başlamanızı zorlaştırıyor. Ayrıca kalp ritminde ani değişimlere neden olabilir.”
SABAH YORGUNLUĞUNUN NEDENİ BU OLABİLİR
Alarm erteleme alışkanlığı olan kişilerde daha sık görülen şikâyetler şunlar:
Güne yorgun başlama
Baş ağrısı
Konsantrasyon zorluğu
Stresli ruh hali
Uyandıktan sonra uzun süre “kendine gelememe” durumu
Tüm bu semptomlar, vücudun uyku düzeninin bozulduğunu ve beynin “uyanma sinyallerine” tam olarak yanıt veremediğini gösteriyor. Alarmı ertelemekten vazgeçmek zor olabilir ama mümkün. İşte uzmanlardan bazı öneriler:
Yatmadan önce alarmı ertelemeyeceğine dair zihinsel karar al.
Alarmı odanın diğer ucuna koy, böylece kalkman gerekir.
Sabah uyandıktan sonra hemen perdeyi aç ya da ışığı yak.
Uyanır uyanmaz küçük bir hareket yap: Esneme, su içme, yüz yıkama.
Alarmı, rahatlatıcı ama motive edici bir sesle değiştir.
“5 dakika daha” demek cazip gelebilir, ama bu 5 dakika size gün boyu sürecek bir yorgunluk olarak dönebilir. Alarmı ertelemek kısa süreli bir konfor, uzun süreli bir verimsizlik yaratıyor.
Gününüzü çalmasına izin vermeyin; uyanın, kalkın, yaşayın.