Bir sabah sosyal medyada gezinirken gözünüze çarpan o afiş: “Constantine 2 Resmi Fragman Yayında!” ya da “Jim Carrey Maske 3 ile Geri Dönüyor!” Başlıyorsunuz heyecanlanmaya. Belki çocukluğunuzdan bir parça, belki unutamadığınız bir karakter geri geliyor. Fragmanı açıyorsunuz, müzik tüylerinizi diken diken ediyor, sahneler inanılmaz gerçekçi. Gözlerinize inanamıyorsunuz. Sonra gerçek ortaya çıkıyor: Yapay zekâ yaptı.
Hayalleriniz bir anda çöküyor.
Günümüz yapay zekâ teknolojisi, sadece yazı yazmakla ya da resim üretmekle kalmıyor. Film fragmanları, oyuncu sesleri, hatta geçmişte oynamış aktörlerin yüzleriyle yeni sahneler üretebiliyor. Ortaya çıkan iş, o kadar ikna edici oluyor ki, farkı anlayamıyorsunuz. Ta ki biri çıkıp "bu gerçek değil" diyene kadar.
Yapay zekânın sahte fragmanlar üretmesi bir teknoloji gösterisi gibi dursa da, aslında kitlelerin umutlarıyla oynayan, nostaljiye dayalı bir illüzyon inşa ediyor. İnsanlar yıllardır bekledikleri filmleri, oyuncuları tekrar göreceğini sanıyor. Ama karşılaştıkları şey, duygularını hedef almış bir yanılsama.
Bu durum sadece hayal kırıklığı değil, duygusal manipülasyonun yeni bir biçimi.
Çünkü bu filmler bizimle büyüdü. “Maske”, “Constantine”, “Harry Potter”, “Back to the Future”… Bu yapımlar, zamanın ötesinde karakterler yarattı. Şimdi, bir yapay zekâ sadece bu karakterlerin görselini ve sesini taklit ederek bize bir hayal satıyor. Üstelik bu hayalin içinde ne Jim Carrey var, ne Keanu Reeves, ne de gerçek bir hikâye anlatımı. Sadece algoritmaların kusursuz kopyalama yeteneği…
Bu sahte fragmanlar, bir başka büyük sorunun da habercisi: Gerçeklik aşınıyor. Ne izlediğimizin, neye sevindiğimizin bile farkında değiliz artık. Gerçek fragman mı izliyoruz, yoksa bir yapay hayalin pazarlamasına mı kapıldık?
Yapay zekâ bir araç. Ama bu araçla ne yaptığımız, daha doğrusu neye inandırıldığımız, dijital çağın en büyük etik sorunlarından biri. Bir fragman, belki sadece bir hayal kırıklığı yaratır. Ama bir gün bu teknolojiyle yalan bir tarih, kurgu bir savaş, ya da asla yaşanmamış bir liderlik de üretilebilir.
Hayal kırıklığı belki basit bir şey gibi görünebilir. Ama çocukken izlediği filmin devamını göreceğini sanan bir yetişkinin gözündeki heyecan kadar sahici bir şey varsa o da hayalin kırıldığı andır. Yani, Maske 3 yok. Constantine 2 henüz çekilmedi.
Ve bazı hayaller, algoritmalarla değil, insanlarca yazılmalı.