Yaz aylarında özellikle Ege ve Akdeniz sahillerinde sıkça karşılaşılan denizanaları, çoğu zaman masum görünen bir deniz canlısı gibi dursa da, temasıyla ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Cilde temas ettiğinde toksinlerini bırakan denizanaları; yanma, kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık ve ağrı gibi semptomlara neden olabiliyor.
Ancak denizanalarının bu yakıcı etkisinden korunmak ya da temas sonrası acıyı azaltmak için halk arasında oldukça yaygın ama yanlış bir inanış var: Üzerine çiş yapmak.
Peki, bu yöntem gerçekten işe yarıyor mu?
"YOK BÖYLE BİR TEDAVİ YÖNTEMİ"
Uzmanlar, bu yöntemin bilimsel hiçbir dayanağı olmadığını net bir şekilde ifade ediyor. Dermatolog Dr. Ayşe Yılmaz’a göre, idrar uygulamak bölgedeki toksinleri etkisiz hale getirmez, hatta bazı durumlarda cildi daha da tahriş ederek acının artmasına neden olabilir.
“İdrar asidik bir sıvı gibi düşünülse de her zaman toksinleri nötralize edecek kadar etkili değildir. Ayrıca kişinin hidrasyon durumuna bağlı olarak idrarın kimyasal yapısı değişebilir. Yanlış uygulamalar, denizanasının bıraktığı nematosistlerin (iğnelerin) daha da aktif hale gelmesine neden olabilir,” diyor Dr. Yılmaz.
DOĞRU MÜDAHALE NASIL OLMALI?
Denizanası teması sonrasında ilk yapılması gereken, sakin kalmak ve şu adımları izlemek:
-
Sudan çıkın ve bölgeyi ovmadan, temiz deniz suyuyla nazikçe yıkayın. Tatlı su kullanmak, ciltte kalan iğneciklerin patlamasına ve daha fazla toksin salgılamasına yol açabilir.
-
Elinizde varsa sirke (%5 asetik asit) ile bölgeyi yıkayın. Sirke, bazı denizanası türlerinin toksinlerini etkisiz hale getirebilir.
-
Cımbızla gözle görülebilir iğneler varsa dikkatlice çıkarın. Ancak çıplak elle dokunmayın.
-
Ağrı varsa, buzla soğuk kompres yapılabilir. Ancak buzu doğrudan cilde temas ettirmeyin.
-
Semptomlar şiddetliyse, nefes darlığı, bayılma, bulantı gibi ciddi reaksiyonlar gelişirse hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun.
SONUÇ OLARAK:
Denizanası temasında "çiş dökme" yöntemi, popüler kültürde yer etse de bilimsel olarak doğru bir müdahale değildir. Yanlış uygulamalarla acıyı dindirmek bir yana, daha kötü sonuçlara yol açabilir. Doğru bilgi, sahilde geçirilen keyifli zamanların kabusa dönüşmesini engelleyebilir.