İnsan beyninin en gizemli yeteneklerinden biri olan zekâ, sadece bir sınavla ölçülebilecek kadar basit bir kavram değildir. Zekâ; öğrenme, problem çözme, akıl yürütme, soyut düşünme ve çevreye uyum sağlama gibi birçok bilişsel yeteneğin bileşimidir. Genellikle "akıl" ile karıştırılsa da, akıl daha çok doğruyu yanlıştan ayırt etme, mantıklı düşünme ve sağduyu kullanma becerisine işaret ederken, zekâ bu sürecin işleme hızını ve yeteneğini tanımlar.
Zekâ düzeyini ölçmeye yarayan en yaygın yöntemlerden biri IQ testleridir. IQ (Intelligence Quotient – Zekâ Katsayısı), bireyin bilişsel yeteneklerini yaş grubundaki diğer bireylerle karşılaştıran standartlaştırılmış bir ölçümdür. Ortalama bir bireyin IQ puanı 100 olarak kabul edilir. 85-115 arası “normal”, 70 altı ise “düşük” zekâ olarak sınıflandırılır. Ancak IQ testleri, tüm zekâ türlerini kapsamaz; duygusal zekâ, sosyal zekâ, yaratıcılık ve sezgi gibi alanlar bu testlerin dışında kalır.
Buna rağmen, ülkeler arası karşılaştırmalarda IQ verileri; özellikle eğitim kalitesi, beslenme düzeyi, sosyoekonomik yapı ve kültürel etkenlerle güçlü bağlar kurar. Peki, dünya bu konuda nasıl bir tablo çiziyor? Türkiye bu haritada nerede duruyor?
Türkiye çapında yapılan geniş kapsamlı bir araştırma ile iller arasındaki IQ düzeyleri analiz edildi ve en zeki şehirler sıralaması belli oldu. 81 ilden katılımın olduğu çalışmada 1 milyondan fazla kişi değerlendirmeye alındı.
Peki Eskişehir ve komşuları listede nerede? En yüksek ve en düşük IQ seviyeleri hangi illerde? Birlikte bakalım:
Bilecik, 97,14 IQ seviyesi ile 81 il arasında 70. sırada.
Afyonkarahisar, 100,17 ile 39. sırayı alıyor.
Bolu, 100,99 ile 28. sırada.
Kütahya, 101,65 ile yine 28. sırada yer almış.
Konya, 102,36 ile 18. sırada.
Bir diğer komşumuz Başkent Ankara, 104,91 IQ seviyesi ile ülkenin 2. sırasında.
Peki ya Eskişehir’imiz?
Biz şampiyonlar ligindeyiz! Eskişehir, 105,20 IQ seviyesiyle Türkiye’nin en zeki şehri oldu.
Birkaç ayrıntı daha verelim:
Bingöl, 94,19 ile son sırada yer alırken;
Adana, 98,76 ile 57. sırada;
İzmir, 104,51 ile 3. sırada;
İstanbul ise 104,02 ile 6. sırada.
Celal Şengör’den konuyla alakalı yeni açıklamalar bekliyoruz. Malum, her fırsatta Türk halkının zekâ seviyesini nezaketsiz bir dille aşağılayıp aklımızla alay ediyor kendisi…
IQ testleri zekânın sadece belli bir boyutunu ölçse de, bu tür araştırmalar eğitim, kültür ve sosyal gelişim düzeyimizin birer aynası gibidir. Ülke olarak zeki bireyler yetiştirmekten öte, bu zekâyı iyiye yönlendirecek bir sistem kurmak zorundayız. Zekâyı kıymetlendirmek, onu doğru değerlendirecek fırsat eşitliği ve bilimsel ortamları oluşturmakla mümkündür.
Bu arada tebrikler Eskişehir’im. Yine farkını ortaya koydun…