Ordu’da sanat, tiyatro denilince bir kişi anımsanır. O da kendisini bir ömür sanata adamış, gün yirmidört saat sanatla ilgili yaşamış Aydın Üstüntaş’tı. 2006 yılında vefatından bir yıl önce yayınladığı “Ordu’da Tiyatro” kitabından bana göndermişti. O kitap şimdi her elime geçişinde Eskişehir’de böyle bir tiyatro tarihimizin yazılmış kitabının hazırlanıp yayınlanmadığına hayıflanırım. Ayrıca Eskişehir’in heyecanlandıran, efsane gibi öyküsü olan tiyatro tarihini düşünürüm.

     Eskişehir’de tiyatronun başlangıçı hakkında hiçbir bilgimiz yoktu. Hep, Cumhuriyet öncesi Eskişehir’in kasaba olduğundan tiyatronun da Halkevleri’nde başladığını sanıyorduk. 1988 yılında yayınlanan, Turhan Baraz’ın hazırladığı  “Başlangıçtan Günümüze Eskişehir Basını (1908-1986)” kitabında, Eskişehir için önemli uçlar veren haberlerde “Yıl 1912 Metanet Gazetesinin duyurusu: Eskişehir Ermeni Kulübündeki Salim Bey idaresinde Tiyatro Heyeti” diye  haberi; Eskişehir’de 1912 yılında tiyatro olduğunun belgesiydi. Bizlerde ilk tiyatro olarak bunu gösterir olmuştuk. 2005 yılında Eskişehirt Sanat Derneği’nin tiyatro topluluğu Eskişehir Sanat Tiyatrosu ilk oyunu meddahlı “Diyar-ı Eskişehir” oyunu için oyunun yazarı Latif Tiftikçi meddahlık ile ilgili bilgileri araştırırken Tuncer Gülensoy’un 1978 yılında yayınlanmış ama daha önce Macar Türkolog Ilnacz Kunos tarafından yazılmış 1908 yılında Leipzig’de, 1925 yılında İstanbul’da  dilimize çevrilmiş olarak yayınlanan Türk Halk Edebiyatı  kitabını getirmiş bana “Orta oyunu oyuncusu Kavuklu Hamdi’nin 1886 yılında Eskişehir’de “Büyücü” oyununu oynadığını ve  Ilnacz Kunos’un Kavuklu Hamdi (1841-1911) ile Eskişehir’de kendisi ile görüştüğünü, Orta oyunun İstanbul’da yasaklanması üzerine Eskişehir’e geldiğini anlattığını, göstermişti. Şimdi Eskişehir’de tiyatronun ilki olarak bunu gördüğümüzü yazıyoruz. Bir ben değil Elçin Elmalıoğlu’da 2006 yılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’ndeki Yüksek Lisans Tezi “Geçmişten Günümüze Eskişehir’de Tiyatro” çalışmasında da başlangıça koymuştur.

      Eskişehir’de ele avuça gelecek tek ciddi çalışma Elçin Elmalıoğlu’nun bu tezidir. Eskişehir Sanat Derneği’de  2012 yılında bu çalışması nedeniyle Elçin Elmalıoğlu’na Yılın Tiyatro Ödülünü vermişti. Ne var ki bu çalışma kitap olarak yayınlanıp Eskişehir Kent Belleğine kazandırılmamıştır. Elçin Elmalıoğlu tezini belki görürsün eksiği fazlası konuşulsun diye bir ara internete koymuş. Çalışmayı kalın bulanlar olmuş olabilir. Gördüğüm kadarıyla turneye gelmiş tiyatroları biraz eleyerek ya da Elçin Elmalıoğlu’ndan yeniden kitap olarak hazırlaması istenebilir.

     Niçin Eskişehir’in de yayınlanmış bir Tiyatro Tarihi olmasın?..

 

Eskişehir Sanat Dergisi 111.Sayısında

     Eskişehir Sanat Derneği, gelişmiş ülkelerin sanat dernekleri modelinde sadece Eskişehir’de değil ülkemizin model alınan tek, sivil sanat kurumudur. Bunu, kurulduğu 2002 yılından beri gerek gerçekleştirdiği etkinlikleri proje hedefinde olması, gerekse yapısı ve de kente sahiplenmesi ile de Eskişehir’in önemli işlevsel sanat derneği olduğunu göstermektedir.

    Gelişmiş ülkelerin sanat derneklerinin olmazsa olmazı  kentin sanat dergisine sahip olması, bir de sanat evi’ne, sergi salonuna ve “Eskişehir Sanat Ödülleri” ne sahip olmasıdır. Eskişehir Sanat Derneği bunların her ikisine de  sahiptir. Dernek şehrin sanat merkezlerinde açtığı sergilerin dışında bir de  kendi sahip olduğu sergi salonunda her on günde bir yeni sergiler açılmasına ortam yaratıyor olmasıdır. Sanat evi ortamında da kurslar, atölye çalışmaları, söyleşiler gerçekleştiriyor. Ve yılda 20 kadarı ulusal olan 130-140 etkinlik gerçekleştiriyor. Ayrıca 2004 yılından beri Eskişehir sanat basınını elinde tutan “Eskişehir Sanat” dergisini yayınlıyor ve kurulduğu 2002 yılından beri her yıl 18 sanat alanında Eskişehir’in en saygın Yılın Sanat Ödüllerini vermektedir.

     “Eskişehir Sanat” dergisi Ocak 2004’te yayına başlamıştır. Amacı; Eskişehir’de edebiyatın gelişmesi, yaygınlaşması için öncelikli dergi gereksinimibi karşılamaktır. İkinci yönü ile de Eskişehir’deki kültür sanat etkinliklerini yakından takip ederek tanıtmak, geleceğe belge bırakmayı hedeflemektedir. Bu amaca ve hedefe ulaşırken alışık olmadığımız yapısıyla dünyada sanat dergilerinin yapı ve içeriğe sahip dergi sunmaktadır.

     “Eskişehir Sanat” dergisi Ankara Sanat, New York Sanat, Paris Sanat gibi Eskişehir’in adını taşıyan, Eskişehir’deki sanatı kuçaklayan sanat dergisidir.