Çocukluğum Odunpazarı’nda geçti. Evimizin kapısında kapı tokmağı vardı. Biz  Odunpazarılılar “Şak şak” derdik ona. Bir evin kapı tokmağı dururken kapı yumrukla çalınıyorsa ona kızılırdı, kapının tokmağı olduğu anımsatılırdı. Elektriğin evlerde kullanılmasıyla kapı zilleri çıktı ve yaygınlaşınca da kapı tokmakları kapıların bir süsü gibi kaldı.

     Çok çeşitli kapı tokmakları olurdu. Hanım eli, kadın başı, kartal başı, aslan, üzüm salkımı gibi çeşitleri vardı ve döküm olurdu. Odunpazarı’nda ayrılmıyordu ama Anadolumuzda kadının geldiğine, erkeğin geldiğine göre ses veren diye ayrı ayrı tokmaklar olduğunu sergilerde görüyoruz. Esasında kapı tokmakları tarihin her çağında ve coğrafyasında kullanılmış. Örneğin Çinliler, Urartular, Orta Asya Türkleri, Selçuklular, Anadolu Medeniyetlerinin hepsinde kullanıldığı biliniyor.Hatta en bilinenlerden biri Selçuklulardan Cizre Ulucami kapısının tokmağıdır.

      1970’li yıllarda İstanbul’da gördüğüm bir sergide Selimiye Caminin kapı tokmağı ya da kapı halkasını anımsıyorum; ince işçiliği ile bir sanat eseriydı, üzerinde hat sanatımızın bir örneği vardı. Sanıyorum ébimillah” yazılıydı. O sergiden bu güne hep eski mahallelerdeki evlerin kapılarına dikkatle bakarım. Cumalıkızık evleri de Sivrihisar evleri gibi kapıları tokmaklıdır.

      Kapı tokmaklarımız kültür birikimimiz olan tarihsel çevremizin mimari değerlerimiz arasında taş işçiliğimiz, ahşap işçiliğimiz gibi demir işçiliğimiz el sanatlarımızın bir alanıdır. Bir çok koleksiyoncu ve fotoğraf sanatçımız zaman zaman bunun sergilerini açmaktadırlar. Eskişehir’de de bu alanda koleksiyon yapan Dr. Armağan Başlı ve belgesel fotoğraflarıyla tanıdığımız fotoğraf sanatçımız Ali Rıza Öztekin var. Ali Rıza Öztekin 2000 yılında Kapı Tokmakları, Kapı Halkaları ve Kapı Kilitleri fotoğraf sergisi açmıştı Şimde aradan geçen zamandan sonra Eskişehir Sanat Derneği’nin sergi salonunda  sadece Sivrihisar kapı tokmaklarının fotoğraflarının sergisini açtı. Sergi açılışında Sivrihisarlılar hangi kapı tokmağının kimin evinin kapısından olduğuna kadar sohbetlerle buluşuldu..

      Ali Rıza Öztekin 1955 Sivrihisar doğumlu belgesel fotoğraflarıyla tanınan fotoğraf sanatçımız daha önce Eskişehir yöresindeki kaya resimlerinin sergisi gibi 9 kişisel sergisini açmıştı açmıştı.

 

Karikatür Müzeleri Sergisi

      Eskişehir, dünyada karikatür müzesine sahip 30 kentten biridir. Anadolu Üniversitesi’nin  Odunpazarı’ndaki bu müze uluslararsı üne sahip karikatür sanatçısı Prof. Atila Özer’in çabaları ve eski rektör Prof.Dr. Engin Ataç’ın desteğiyle kazandırıldı. Ne var ki Atila Özer 2011 yılında vefat etti. Şimdiler de bu müze, adı  sadece Eskişehir’in müzeleri arasında geçiyor. Oysa 2004 yılında açılışıyla beraber, her ay yerli ve yabancı bir karikatür sanatçısının sergisinin açıldığı yani “yaşayan müze” özelliğini taşıyordu. Bu günler yani 2 yıldır hiçbir serginin açılmadığı, pek geleni gideni olmayan müze görünümünde…

      Eskişehir’deki bu müzenin kurucusu ve bütün etkinliklerinin düzenleyicisi Atila Özer etkinliklerinin arasında bir de 2009 yılında ilki Eskişehir’de yapılan Dünya Karikatür Müzeleri Yöneticileri Buluşması’nı gerçekleştirmişti. Bu çok önemli buluşma dünyanın neresinde karikatür müzesi var onu tanıma,bilgi ve deneyimlerini paylaşma ve ortak projeler yaratma açısından önemli idi. Böyle başladı.  Kruishoute (Belçika), Lüksemburg, Bali (Endonezya) , Tebriz (İran), Gabrovo (Bulgarisatan), Varşova (Polonya) , Zemun (Sırbistan) ,  Manga (Japonya), Bakü (Azerbaycan) 11 karikatür müzesinin yöneticilerini gördük dinledik sergileriyle yakından tanıdık. Ne varki 2011 yılında Atila Özer vefat etti. Bir yıl sonra 2012 yılında Dünya Karikatür Müzeleri yöneticileri Belçika’nın Kruishoute kentindeki Avrupa Karikatür Merkezinde Atila Özer’siz toplandı ve Atila Özer’in doğum günü olan 3 Nisan gününün “Düya Karikatür Müzeleri Günü” olmasına karar verdi. O buluşmaya Eskişehir evini Atila Özer Karikatür Evi Müzesi yapan Atila Özer’in eşi Vicdan Özer’in temsili ile gerçekleşti. Şimdi 2009 yılından beri her yıl bu buluşma gerçekleşiyor.

     Geçtiğimiz gün Tepebaşı Belediyesi’nin Atila Özer Karikatürlü Ev sergi salonunda Vicdan Özer’in girişimiyle Atila Özer Karikatür Evi Müzesi tarafından Karikatür Müzeleri Sergisi açıldı.Avrupa Karikatür Merkezi ve diğer müzeler ve yöneticileri katıldı.