Bugün hıdrellez.

Hıdırellez ya da Hıdrellez diye de yazılabiliyor. Orta Asya, Ortadoğu, Anadolu ve Balkanlar'da kutlanan mevsimlik bir bayram.

Hızır ve İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olduğu sayılan Hıdrellez gelenekleri arasında en yaygın olanı gül ağacı altına dilek dilemektir. Hıdrellez gecesi ise Hızır’ın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket getireceğine inanılır.

Hıdrellez kutlamaları genel olarak yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır.

Bu gibi yerlere bu nedenle Hıdırlık denildiği de olur.

Bir çok ilde Hıdırlık olarak tabir edilen mekanlar da mevcuttur.

Hıdrellez zamanı baharın taze bitkilerini ve taze kuzu eti ya da kuzu ciğeri yeme adeti vardır. Baharın ilk kuzusu yenildiği zaman sağlık ve şifa bulunacağına inanılır. Bugünde kırlardan çiçek veya ot toplayıp onları kaynattıktan sonra suyu içilirse bütün hastalıklara iyi geleceğine, bu su ile kırk gün yıkanılırsa gençleşip güzelleşileceğine inanılır.

Hıdrellez gecesi ise Hızır'ın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket vereceği inancıyla çeşitli uygulamalar yapılır.

 

***

 

Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır.

Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır'ın kendilerine yardım edeceğine inanırlar.

Aynı zamanda dileklerini kırmızı kurdaleye bağlayıp gül ağacına asarlar.

Bir yıl boyunca dileklerinin yerine gelmesini beklerler. Bazı kimseler de ateş yakıp, dilek dilerler. Ondan sonra yaktıkları ateşin üstünden atlarlar. Hıdrellezde baht açma törenleri de oldukça yaygın olarak uygulanan geleneklerimizdendir.

 

***

Yukarıda ifade etmeye çalıştıklarım Hıdrellez’in tarihsel süreci.

Şimdilerde bu adetler aynen yerine getiriliyor mu?

Pek sanmıyorum, özellikle büyük kentlerde neredeyse unutulan adetler.

Ancak bir çok kırsal kesimde halen uygulanmaya devam ediyor.

Şöyle 40-50 yıl geriye gittiğimizde Hıdrellez geceleri (yani dün gece) hemen her sokakta ateşler yakılır, insanlar yazlısıyla genciyle, kadınıyla erkeğiyle sokağa çıkar, kızlar-erkekler eşitli eğlenceler düzenleyip yaktıkları ateşin üzerinden atlarlardı.

Hıdrellez sabahı ise (bu sabah) erken saatlerde su kenarı ya da yeşillik alanlar insanlar ile dolardı.

Adalar mevkiinin, Kanlıkavak’ın, Nuribey Çiftliğinin iğne atılsa yere düşmeyecek derecede insanla dolu olduğunu hatırlıyorum.

Özellikle Adalar’da genç kızlar ve erkekler “baht açma” geleneğini sürdürür, ellerindeki yeşil ağaç dallarıyla genç kızların başlarına hafifçe dokunarak, onların bahtlarını açarlardı.

Bu son söylediğim son yıllarda pek uygulanmıyor.

Hele bu yıl Hıdrellez adetleri hiç korona virüs nedeniyle hiç yapılamadı.

Sadece evlerde yapılanla yetinilecek.

Ne yapalım önce sağlık olsun da gelenekler yine yapılabilir.